وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران از نگاه یک جامعه شناس

به گزارش نوای پرنده پارسی، یک جامعه شناس تاکید نمود: منظور از سلامت اجتماعی این است که باید دست رانت خواران، دزدان و مصرف ناعادلانه را قطع کرد و وضعیت سلامت اجتماعی را بهبود بخشید.

به گزارش خبرنگاران، میرطاهر موسوی در نشست تخصصی سلامت اجتماعی و توسعه که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار گردید، بیان اینکه تحقق توسعه در سایه مدیریت و حکمرانی خوب قابل تحقق است، گفت: حکمرانی خوب، حکمرانی است که در آن مشارکت، فعالیت مردمی و اعتماد عمومی در حد قابل قبولی باشد و ارتباط منطقی بین هسته ای حاکمیت و شهروندان برقرار گردد. توسعه محقق نمی گردد مگر آنکه حکمرانی خوب و مدیریت صحیح در جامعه حاکم و جاری گردد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه برای تحقق حکمرانی خوب و برون داده توسعه به ابزارهایی احتیاج داریم اظهار کرد: یکی از ابعاد و مشخصات مهم در تحقق حکمرانی خوب و ایجاد جامعه سالم، ارائه گزارش از وضعیت اجتماعی و ارائه اطلاعات صحیح در این مورد است. اولین نتیجه این موضوع بالا رفتن ذخیره خرد و دانایی در جامعه است. اگر این ذخیره نباشد اساساً دغدغه توسعه هم نمی توان داشت. انتشار کتاب وضعیت اجتماعی ایران به همت موسسه رحمان و آنالیز وضعیت اقتصاد، آسیب های اجتماعی نظیر طلاق، جرم، رفاه، نابرابری های اجتماعی، آموزشی، جنسیتی و... به همین دلیل بوده و مطالعه آن خالی از لطف نیست.

موسوی با تاکید بر اینکه دو مفهوم سلامت اجتماعی و سرمایه اجتماعی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و بخش زیادی از این دو مفهوم با یکدیگر همپوشانی دارد نیز شرح داد: جامعه ما سراسر از فرصتها و تهدیدها است و به همین دلیل باید ببینیم چگونه می توان تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. از جمله فرصت های موجود در کشور ما می توان به جوان بودن جامعه ایران، وجود پتانسیل های فرهنگی و تاریخی، پتانسیل های بالقوه مالی و تمدنی اشاره نمود. بیشترین تهدیدها در ایران مربوط به حوزه اجتماعی است ایران در زمینه فراوریات مهندسی نظیر مونتاژ، قالب سازی، فراوری قطعات و ...تنها دو سه گام عقب است؛ مشکل حادی ندارد و شاید اگر خودمان را تکان دهیم بتوانیم به این قدرتهای جهانی برسیم.

این جامعه شناس با اشاره به اعتماد اجتماعی در کشور ابراز عقیده کرد: در بخش سرمایه اجتماعی در ایران چندین تحقیق صورت گرفته است که بعضی از آنها نشان می دهد وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران زیر متوسط است ، مشکل اصلی جهت پیکان سرمایه اجتماعی در ایران است که از متوسط به سمت کمتر قرار گرفته است. به عبارت دیگر سرمایه اجتماعی در ایران در حال کاهش است و بیشتر از اینکه نگران فراوری سرمایه اجتماعی در کشور باشیم باید نگران زوال سرمایه اجتماعی باشیم.

موسوی در ادامه با اشاره به نتایج تحقیقی در خصوص وضعیت خط فقر در ایران و فقر مطلق که از سوی حسین راغفر استاد دانشگاه صورت گرفته است شرح داد: بر اساس محاسبات صورت گرفته از سوی این اقتصاددان هشت میلیون فقیر مطلق در کشور وجود دارد این در حالیست که تا انتهای سال 96 که محاسبات صورت گرفته 16 درصد از مردم کشور در فقر مطلق هستند که این آمار معادل 12 تا 13 میلیون نفر است.

وی در خاتمه سخنان خود تاکید نمود: منظور از سلامت اجتماعی این است که باید دست رانت خواران، دزدان و مصرف ناعادلانه را قطع کرد و وضعیت سلامت اجتماعی را بهبود بخشید.

به گزارش خبرنگاران، در ادامه این نشست یونس نوربخش رئیس کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه با تأکید بر اینکه برای افزایش سلامت اجتماعی باید نهادهای خصوصی نیز برای اجرای مسئولیت اجتماعی شان یاری نمایند، اظهار کرد: انجمن مددکاری اجتماعی ایران به عنوان حلقه واسط دولت و جامعه نقش خوبی در این زمینه ایفا نموده و راستا درستی را در این زمینه انتخاب نموده است.

این جامعه شناس با تأکید بر اینکه ما با همراهی یونسکو قصد داریم تا توجه دولتمردان را به اهمیت سلامت اجتماعی جلب کنیم، اضافه کرد: هیچ چیزی بالاتر از سلامت جامعه اهمیت ندارد و هر چیزی که آن را به خطر بیاندازد مورد پذیرش نیست. سلامت تنها جنبه مدیکال و جسمانی ندارد و دارای ابعاد مختلفی است که از سطح فیزیکی شروع شده و تا سطح روح، روان، معنوی و در نهایت اجتماعی ادامه پیدا می نماید.

وی اضافه کرد: بنابراین سلامت اجتماعی خود را در روابط اجتماعی نشان می دهد و باید با فراوری دانش آکادمیک در این زمینه به این امر مهم یاری کرد.

به گزارش خبرنگاران، سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران نیز با بیان اینکه هر چه بر روی سلامت اجتماعی یک جامعه سرمایه گذاری کنیم از میزان ورودی زندان ها، فراوری پرونده های قضایی و افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و سازمان بهزیستی کاسته می گردد، اضافه کرد: مددکاران اجتماعی سفیران سلامت اجتماعی هستند و برای ادامه کار باید تجربه زیسته آن ها مستندسازی گردد.

در ادامه این نشست تفاهم نامه ای نیز بین کرسی یونسکو و مددکاری اجتماعی ایران امضا شد.

همچنین زینب نظری مدیرکل سلامت شهرداری تهران نیز با بیان اینکه رویکرد شهرداری تهران به حوزه سلامت، اجتماعی است، گفت: این نشست بستر خوبی برای انجام اقدامات لازم در شهر خواهد بود. در حوزه سلامت اجتماعی دو رویکرد وجود دارد که یکی رویکرد مبتنی بر کیفیت روابط افراد و دیگری رویکرد مبتنی بر جامعه سالم است.

مدیرکل سلامت شهرداری تهران ادامه داد: متأسفانه در سال های اخیر اگر هم در بخش هایی به حوزه سلامت اجتماعی پرداخته شده است بیشتر در حوزه رویکرد جامعه سالم بوده که آن هم نه برای حل مسائل اجتماعی بلکه با نگاه به آسیب های اجتماعی بوده است.

نظری اضافه کرد: این نشست از دل دانشگاه خارج شده و می تواند با فراوری محتوا یاری کند تا سلامت اجتماعی منجر به ایجاد جامعه سالم و افزایش انسجام اجتماعی برای شهروندان گردد.

به گفته وی، بیش از 75 درصد عوامل موثر بر سلامت خارج از فرد و در مولفه های اجتماعی و محیطی هستند.

به گزارش خبرنگاران، در ادامه مهدی مهدوی مدیرعامل بیمه سرمد نیز که به واسطه انجام فعالیت هایی در راستای ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در این نشست حاضر شده بود، گفت: یاری به همنوعان در تعالیم دینی ما نیز مطرح شده است و مصادیق متعددی دارد اما مسئولیت شرکت ها و سازمان ها در این میان بیشتر حائز اهمیت است چرا که هر فعالیت صاحبان سرمایه بر اجتماع اثر می گذارد و قطعا مسئولیت می آفریند. برای مثال در صنایع غذایی هر کالایی روی سلامت مردم تأثیر دارد و باید در قبال آن ایفای نقش گردد.

وی اضافه کرد: با این وجود بنگاه هایی که منافع شان در قبال این مسئولیت ها تأمین نگردد رغبت چندانی برای انجام این اقدامات ندارند و یا اینکه بعضی از آن ها با تکیه بر بعضی قوانین کوشش می نمایند تا بگویند که مسئولیتی متوجه آنان نیست. گاهی نیز بعضی از شرکت ها و نهادها با آنالیز اینکه بازار به چه سمتی میل دارد بر همین اساس عمل می نمایند اما حال ایده آل وضعیتی است که این شرکت ها خودشان شروعنماینده ایفای مسئولیت اجتماعی شان باشند.

مدیرعامل بیمه سرمد اضافه کرد: در بیمه موضوع اصلی مسئولیت اجتماعی است. حفاظت از سرمایه و سلامت مردم جز مسئولیت های بیمه است که کوشش می نماید با مدل علمی به انجام محاسبات دقیق هم از آن درآمدزایی کند و هم مسئولیت اصلی حمایت اجتماعی خود را ایفا نماید.

آقاجری مدیرکل نظارت بر شرکت های بیمه با تأکید بر اینکه اصل اولیه بیمه، سلامت و آرامش مردم است، گفت: در سطح کشور به جز افراد دارای بیمه پایه و تأمین اجتماعی، تعداد افرادی که تحت پوشش بیمه های درمانی قرار دارند به بیش از یک میلیون نفر می رسد. دغدغه اصلی بیمه ها صرف نظر از موضوعات مادی نیز آرامش مردم است و بیمه ها کوشش می نمایند جبران نماینده خسارات مردم باشند.

محمدرضا سعیدآبادی، دبیرکل سابق کمیسیون ملی یونسکو نیز با بیان اینکه موضوع سلامت اجتماعی موضوع بین بخشی و چند بخشی است، اضافه کرد: به همین دلیل از رشته های مختلف در خصوص این حوزه نظرات مختلفی وجود دارد اما نباید فراموش کرد که بدون سلامت اجتماعی قطعا حال جامعه خوب نخواهد بود و اگر در حال حاضر حال جامعه خوب نیست، به همین دلیل است چرا که ما به این حوزه کمتر پرداخته ایم و برای آن اهمیت کافی قائل نبوده ایم.

وی در ادامه تأکید کرد: موضوع سلامت اجتماعی پیش زمینه توسعه است و نشان می دهد هر چقدر رابطه فرد و دولت بهتر باشد سلامت اجتماعی نیز افزایش خواهد یافت. سلامت اجتماعی گاهی به این معناست که فرد چه حس و احتیاجهایی دارد، کدام احتیاجهای او مورد حمایت قرار گرفته است، فرد چه انتظاری از جامعه دارد و امکانات و فرصت ها با چه کیفیتی و به شکل برابر در اختیار او قرار می گیرد؟.