از قطار هوشمند استکهلم تا پشه های سفید چیتگر! - نوای پرنده پارسی

جهانگیر درویش یکی از معماران پیشکسوت ایرانی است که در سال 1312 در ورامین متولد شده است. او دوره مقدمات معماری را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دوره تکمیلی معماری را در دانشگاه رم و دکترای خود را از دانشگاه پلی تکنیک تورین گرفته است. طراحی و ساخت مجموعه ورزشی ورزشگاه 30000 نفری تختی یکی از معروف ترین پروژه های این معمار در ایران است.

پیش از این گفت وگوی این معمار با خبرنگاران، درباره چگونگی ساخت ورزشگاه تختی منتشر شد. بخش دوم این گفت وگو که در ادامه می خوانید، به معماری شهری و مسائل آن اختصاص دارد.

در حال حاضر شاهد نوعی شلختگی معماری در تهران و شهرهای دیگر ایران هستیم. چه طور می توان جلوی شلختگی را گرفت؟

خلاصه بگویم، به خاطر پول درآوردن این رخ داده است. همه چیز یک ریشه دارد. اگر تراکم فروشی را به 50 زبان زنده جهان ترجمه کنیم هیچ کس جز ما متوجه معنی آن نمی گردد. تراکم فروشی یعنی هر کسی هر کاری که دلش می خواهد انجام می دهد. فکر می کنید چرا ترافیک شهری ما این چنین است؟ شما در جهتی حرکت می کنید که یک نفر می خواهد به سمت بازار، یکی دیگر به سمت محل کار و دیگری به منزل برود. در واقع همه در یک جهت حرکت می نمایند؛ بخش مسکونی، اداری و تجاری با هم یکی و قاطی شده اند، همین موضوع موجب شلختگی معماری شده است. در قانون شهرسازی بخشی را به ساخت خانه های مسکونی و بخش دیگر را به ساخت و ساز محل های تجاری اختصاص می دهند. زمانی که من در دانشگاه ملی تدریس می کردم، کاری نموده بودم که هر کدام از بچه ها یک سوژه داشته باشند تا تکراری نباشد. برای مثال به یکی از دانشجوها پروژه ساخت سلاخ خانه را که مشکل ترین پروژه در شهرسازی است، داده بودم. طبق قانون شهرسازی او باید مکان مناسب برای ساخت سلاخ خانه را در شهر پیدا و خصوصیات زمینی که می توان این ساختمان را در آن ساخت آنالیز می کرد تا پروژه اش را آغاز کند. گروهی از بچه هایی که با من کار می کردند، پروژه هایشان را انجام دادند. شاید در حال حاضر کمتر کسی بداند شرکت واحد یعنی چه؟ من بچه ها را دنبال این می فرستادم که مفهوم شرکت واحد را به دست بیاورند. جاهایی هست که شب ها، اتوبوس ها آنجا پارک می نمایند، همچنین باید آنالیز گردد تا از این مکان بیماری منتقل نگردد یا اتوبوسی در خیابان خراب گردد، تیم تعمیرات باید خودشان را چه طور به محل اتوبوس خراب شده برسانند. زمانی در شهرسازی معین بود که هیچ جایی نمی توانند پایانه شرکت واحد را جز فضایی که برای این کار اختصاص شده، بسازند اما در حال حاضر شما هر کاری را هر جایی که دلتان بخواهد می توانید انجام دهید. به عبارتی نوعی افسارگسیختگی به وجود آمده است و به نحو دیگری هم نمی توان شهر را سر و سامان داد.

به نظر شما در حال حاضر، تهران معماری خاصی دارد؟

نه. حدود 60 سال پیش می توانستیم چنین تعریفی برای تهران داشته باشیم. یک زمان، وقتی در شمیران قدم می زدیم، پُر از کوچه باغ بود و هیچ دیواری به خانه ها نچسبیده بود. خانه ها در وسط حیاط ها قرار داشتند و هیچ پنجره ای رو به خیابان یا کوچه نبود. من در چنین کوچه و پس کوچه هایی زیاد قدم می زدم. بین کوچه ها فقط یک سقف شیروانی وسط باغ معین بود. از زمانی که شهرداری تهران آغاز کرد به فروختن تراکم، شهر به چنین وضعی افتاد.

فکر می کنید می توان شهر را سر و سامان داد یا از بدتر شدن وضعیت آن جلوگیری کرد؟

زمانی با وزیر مسکن و شهرسازی وقت و رئیس دانشکده معماری سابق که معاون وزیر بود صحبت می کردم و پرسیدم چه زمانی می خواهید ننگ فروختن تراکم را بردارید؟ پاسخ دادند می خواهیم در آن جهت حرکت کنیم که هیچ وقت هم در آن جهت حرکت نکردند.

یعنی اگر فروش تراکم متوقف گردد می توان به شهر یاریی کرد؟

اتفاقی افتاده که نمی توانیم به عقب برگردیم یا ساختمان ها را خراب کنیم و آنها را دوباره بسازیم اما می توانیم به آنها سرنوشت دهیم. یعنی ساختمانی که ساخته شده است، فقط برای یک کار در نظر بگیریم و تکلیف شهر را روشن کنیم. باید جایی که در آن زندگی می کنیم با وسط بازار یا یک منطقه اداری ـ تجاری فرق کند. آن قدر وضعیت بد است که تفکیک ساختمان های اداری، مسکونی و تجاری سخت شده است. زمانی فکر می کردم که بهتر است بخشی از زمین ها خریداری گردد، ساختمان های آن را خراب نمایند و به جایش فضای سبز خلق نمایند تا تراکم جوابگو باشد اما در حال حاضر تراکم جوابگو نیست. این همه ترافیک در تهران به این دلیل است که سطح زمین ما پاسخگوی این همه آدم و فعالیت هایشان نیست و همه جهت ها شلوغ است. به عبارتی ترافیک جهتش را گم نموده است.

فکر می کنید تغییرات این چنینی در معماری شهری تا چه اندازه می تواند روی فرهنگ یک جامعه تاثیر بگذارد؟

تمام مسائلی که در جامعه وجود دارد و به این زودی نیز حل نمی گردد به فرهنگ ربط دارد. در حال حاضر مسئله اساسی مردم این است که جایی برای زندگی داشته باشند و این مسئله که خانه زیبایی داشته باشند یا کدام منطقه از شهر باشد هم مهم نیست

مسلما تاثیر می گذارد. در مرحله اول این فرهنگ باید تغییر کند، زیرا افرادی که زمانی فعالیت های سیاسی انجام می دادند و در حال حاضر سیاست را کنار گذاشته اند نیز درباره این موضوع صحبت می نمایند. تمام مسائلی که در جامعه وجود دارد و به این زودی نیز حل نمی گردد به فرهنگ ربط دارد. در حال حاضر مساله اساسی مردم این است که جایی برای زندگی داشته باشند و این مسئله که خانه زیبایی داشته باشند یا کدام منطقه از شهر باشد هم مهم نیست. ساختمان هایی که امروزه ساخته می شوند خالی هستند دلیلش هم این است که عده ای با دریافت وام این خانه ها را ساخته اند و چون قسط آن را پرداخت ننموده اند، ساختمان در اختیار بانک قرار گرفته است. بانک ها نقدینگی ندارند اما ساختمان دارند. گرچه دولت به بسیاری از بانک ها یاری نموده تا جلوی ورشکستگی آنها گرفته گردد. مسوولان شهری نیز بارها در رسانه ها صحبت نموده اند که بخش زیادی از خانه های خالی تهران در اختیار بانک ها است. فرهنگ، نقش مهمی دارد. امروزه، مردم حاضرند با حداقل های نیازهایشان زندگی نمایند. توقعاتی مثل اینکه یک فرد باید در یک شهر زندگی کند، کجا زندگی کند؟ چگونه رفتار کند؟ فرزندش را در کدام مدرسه ثبت نام کند؟ به حداقل ها رسیده است. از طرفی منفعت جویی مردم نیز به این مسائل دامن زده است. برخی زمین هایی که دارند، با خریدن تراکم چندین طبقه می سازند، اصلاً به این موضوع فکر نمی نمایند با کاری که انجام می دهند، شهر را می کشند و شأنیت را از بین می برند. در واقع ما دیگر شهری نداریم مقدار زیادی ساختمان و راه داریم که ما را به جایی می رساند هر کس هم که در هر خانه زندگی می نماید، راضی نیست. من تا آنجا که می توانستم در برابر ساخت و سازهای افراطی در کوچه ای که زندگی می کنم، مقاومت کردم. حتی یک سوم چراغِ خانه هایی که در کوچه ما ساخته شده، روشن نمی شوند! این اتفاق چیزی جز منفعت طلبی و بی نظمی نیست. فردی، کاری انجام می دهد و دیگری از آن کپی می نماید.

به نظر شما حاکمیت و دولت در این زمینه تا چه اندازه می توانند نقش داشته باشند؟

نقش بسیار زیادی می توانند داشته باشند.

برای آن پیشنهادی دارید؟

پیش بینی می کنم نوعی ورشکستگی اقتصادی گریبانگیر همه ما می گردد. تورم سالانه روی وضعیت و قیمت مسکن تاثیر می گذارد اما در حال حاضر تورم در کشور ما در هر ساعت تأثیر خودش را می گذارد

زمانی می توان پیشنهاد داد که مسأله اکثریت مردم، مینیموم نباشد. هنگامی که اسنپ می گیرم و سوار هر ماشینی که می شوم، از شغل قبلی راننده سوال می کنم که چگونه وارد این نبرد خیابانی شده اند؟ متوجه می شوم شغل هیچکدام از آنها رانندگی نبوده است. بیشتر آنها تحصیلاتی مثل مهندسی، معماری یا رشته های دیگر دارند. شغل قبلی یکی از آنها خیاط بود در حالی که امروزه خیاطی معنای خودش را از دست داده است. هر کسی شغل خودش را داشته اما به دلیل نبودِ کار، مجبور شده، راننده تاکسی گردد. همین موضوع، نمونه ای از اجتماعی است که ما می خواهیم برای آن سرنوشت معین کنیم. در این مملکت دو شغل بیشتر نمانده است. اکثریت، راننده شده اند و عده ای دیگر هم غذا می فروشند، وضعیت آنها نیز روز به روز تغییر می نماید و مجبور می شوند قیمت غذاها را بالاتر ببرند. در چنین شرایط اقتصادی چگونه می توان به مردم گفت به معماری فکر کنید؟

زمانی، ساختمانی برای تلویزیون در بندرعباس ساختم. در مدت زمانی که آنجا بودم یک روز متوجه شدم برنامه ای در زمان نامناسبی پخش می گردد. یک روز وارد کپری (خانه های بومی آن منطقه) شدم که همه دراز کشیده بودند، تلویزیون برای خودش روشن بود و موسیقی کلاسیک پخش می شد. پرسیدم چرا تلویزیون را خاموش نمی کنید؟ جواب دادند قرار است تا چند دقیقه دیگر فیلمی با موضوع کابوی(گاوچران) پخش گردد. وارد خانه یکی از مسوولان شدم، دیدم که آنها نیز صدای تلویزیون را بسته اند و هر کدام مشغول کاری هستند. پرسیدم چرا تلویزیون را خاموش نمی کنید؟ پاسخ دادند تا چند دقیقه دیگر قرار است فیلم مورد علاقه مان پخش گردد. به رییس تلویزیون گفتم چه خوب است که برای زمان پخش برنامه ها فکری کنید، موسیقی کلاسیکی که ظهر پخش می کنید، به درد آخر شب می خورد. فکرش را کنید این برنامه ریزی توسط فردی فرهنگی، صورت گرفته بود. ملتی شده ایم که حتی نمی توانیم تصمیم گیری کنیم، به عبارتی همه گیج هستیم. قبول دارید یا نه؟

شما در صحبت هایتان به ساخت ساختمان های تلویزیون در شهرهای مختلف اشاره کردید. می توانیم بگوییم جهانگیر درویش سبک معینی برای کارهایش در معماری دارد؟

هیچگاه برای خودم سبک انتخاب ننموده ام. سبک داشتن مثل این می ماند که آدم به دست های خودش دستبند بزند و کاری که انجام می دهد با همان سبک بسازد. به همین دلیل فکر کردم بنا بر منطقه جغرافیایی و فرهنگ مردم آن منطقه، هر پروژه ای را از صفر آغاز کنم. معماری هر شهر با شهر دیگر تفاوت دارد برای مثال در بندرعباس ساختمان تلویزیون را به سبک کپرهای آن منطقه ساختم که به شکل مخروطی هستند. در این ساختمان از عایق صوتی استفاده نکردم، داخل دیوارها از آجر، بیرونِ آن از سنگ و وسط آن بتن است. صدا که به سنگ می خورد، می شکند، به بتن که می خورد پایین می رود و زمانی که به آجر می خورد، داخل زمین می رود. زمانی که در بندرعباس زلزله آمد، تنها ساختمانی که حتی یک ترک هم نخورد، ساختمان مربوط به تلویزیون بود و حالا 50 سال از عمر آن می گذرد در حالی که وقتی فاندیشن آن را انتخاب کردم همه مخالفت کردند. این ساختمان با 800 هزار تومان ساخته شد. چون روزها گرم بود نمی توانستیم کار کنیم به همین دلیل صبح ها کار می کردیم، ظهرها، کار متوقف می شد و بعد از ظهر و تمام شب را مشغول به کار می شدیم. اولین ساختمان، 60 روزه تمام شد و برنامه تلویزیون آن روی آنتن رفت.

ساخت ساختمان تلویزیون تهران چقدر زمان برد؟

ساختمان تلویزیون تهران حدود دو سال و خورده ای زمان برد و نزدیک به 56 سال است که تمام شده . ساختمان به آن بزرگی در آن موقع با 12 میلیون تومان هزینه ساخته شد و نمای آن از بتن شیاردار است و زمانی که ساختمان شیشه ای صدا و سیما را دیدم اوقاتم تلخ شد زیرا متوجه شدم فقط برای شیشه های آن ساختمان 30 میلیون تومان هزینه نموده اند. سطح بخشی که من ساختم خیلی بزرگ است و شامل یک ساختمان 14 طبقه، یک ساختمان 13 طبقه، ساختمان 12 طبقه و یک ساختمان 8 طبقه می گردد که داخل هر کدام چند استودیوی بزرگ وجود دارد. در حال حاضر حتی رستوران این ساختمان را هم به چند استودیو کوچک تبدیل نموده اند زمانی که برای مصاحبه به این ساختمان می رفتم دیدم که من را به سمت رستوران می برند و وقتی در این باره سوال کردم، جواب دادند که رستوران را هم به استودیو تبدیل نموده اند و مجبور به تغییر کاربری برخی از بخش ها شده اند. زمانی تعداد کارمندان آن تلویزیون 2500 نفر بود اما به نظر می رسد این فضا دیگر پاسخگو نیست، چون تعداد کارمندان صدا و سیما به چند هزار نفر رسیده است و مجبور شدند این فضا را افزایش دهند.

شما نسبت به تغییر کاربری ها که بدون مشورت معمار این بنا ایجاد می گردد، اعتراضی ندارید؟

برای مثال تلویزیون ارومیه را شهرداری گرفته بود و می خواست این ساختمان را تخریب کند که خوشبختانه سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری این اجازه را نداد و به فکر تغییر کاربری این ساختمان هستند تا مردم هم بتوانند از آن استفاده نمایند. ساختمان تلویزیون تبریز را نیز من ساختم اما از آن همچنان با کاربری سابق استفاده می نمایند.

شما موسسه معماری با عنوان درویش در ایتالیا داشتید. آیا این موسسه همچنان به فعالیتش ادامه می دهد؟

در حال حاضر فعالیت نمی نماید اما بیمه من از طریق کشور ایتالیا همچنان پرداخت می گردد حتی چندین بار برای نظام معماران دعوتم کردند و پاورپوینت پروژه هایم را خواستند.

در ایتالیا چند پروژه اجرا کردید؟

پروژه های زیادی انجام دادم. ساختمانی برای کارخانه مرسدس بنز ساختم که پروژه مربوط به رییس پلی تکنیک بود. من با صرفه جویی بورس های تحصیلی ام یک مرسدس 190 کوچک خریده بودم، زیرا محل زندگی ام با دانشگاه فاصله زیادی داشت. روزی که رفتم ماشین را تحویل بگیرم، مسؤول مربوطه به من گفت: زمینی دارم و نظرت را درباره آن به ما بده که من هم گفتم این پروژه برای من نیست حتی این موضوع را به همسرم هم منتقل کردم که گفت وقتت را تلف نکن این پروژه برای تو نیست. من هم یک نقشه پُر از خط برای مسوول مربوطه بردم. چند روز بعد با من تماس گرفت که این چه نقشه ای است که برای من آوردی؟ من هیچ چیز از آن را متوجه نشدم. حتی یک عدد هم روی آن ننوشتی! اما این را متوجه شدم که این کار را باید به تو بدهم. خانه های مسکونی زیادی در ایتالیا ساخته ام که بخش زیادی از آنها نیز ویلایی بوده است. یک زمانی دیگر خسته شده بودم و هر متقاضی که پیشم می آمد آنقدر قیمت بالایی می دادم که پشیمان گردد. با این حال برخی راضی می شدند پروژه شان را به من بدهند. حتی صاحب یکی از خانه ها بعد از 30 سال تصمیم گرفت، خانه اش را بفروشد و دنبالم می گشت تا برای فروش خانه اش اجازه بگیرد. یادم می آید یک خانه برای دو خواهر ساخته بودم که همیشه با هم قهر بودند و به همین دلیل هم اتاق قهر برایشان طراحی نموده بودم. به عبارتی هر کسی به نحوی به خانه ای که برایش طراحی نموده بودم علاقمند بود. درشهرهای مختلف آمریکا از جمله سانفرانسیسکو، مریلند، دالاس و ویرجینیا پروژه های بسیاری طراحی کردم. حتی یک خانه در منطقه ای به نام تیبورون در کالیفرنیا که کمتر کسی آنجا را می شناسد و ملک های بسیاری گرانی دارد، ساختم. صاحب خانه بعد از سال ها برایم پیام فرستاد که چرا نمیایی بچه ات را ببینی؟ حتی یک مرکز تفریحی با ظرفیت 12 هزار نفر در هیوستون تکزاس ساخته ام.

شما تجربه تحصیل و زندگی در خارج از ایران را داشته اید. می توانید با توجه به چنین تجربه ای بگویید کدام معماری که در کشورهای مختلف دیدید جذابیت زیاد برایتان داشته است؟

هر روز به کتابخانه می رفتم و سر راه برای ناهار یک نان می خریدم و وسط آن را با سُس خردلی که از رستوران کنار نانوایی بر می داشتم، پُر می کردم و آن را داخل پاکت می انداختم و به کتابخانه می رفتم. روزی هفت تا هشت ساعت کار و مطالعه می کردم. گاهی وقت نمی کردم غذا بخورم

من در زندگی شانسی آوردم و دو بورس داشتم. یک بورس از دانشگاه پلی تکنیک که تمام مخارجم از هزینه اتاق گرفته تا پول شستن لباس هایم را می دادند. یک بورس نقدی هم به عنوان تبادل بین المللی داشتم که به دانشجو پول نقد پرداخت می کردند، همچنین یک بلیت رایگان هم در اختیارم می گذاشتند که یک بار با پدرم تماس گرفتم و گفتم من یک بلیت رایگان دارم و می توانم به ایران بیایم اما پدرم گفت: می خواهی بیای اینجا چکار کنی؟ تو جوان هستی و برو جهان را ببین. با چنین شرایطی هر سال به مدت سه ماه تمام اروپا را گشتم. چیزهایی دیدم که شاید نمی توانستم هیچ وقت در زندگی ام ببینم. زمانی که در کشور سوئد بودم تحقیق روی طرح استقامت تحت اشکال مقاوم در معماری را آغاز نموده بودم و از کتابخانه آرشیتکت ها یکسری کتاب به دست آورده بودم. به همین دلیل هر روز به کتابخانه می رفتم و سر راه برای ناهار یک نان می خریدم و وسط آن را با سُس خردلی که از رستوران کنار نانوایی برمی داشتم، پُر می کردم و آن را داخل پاکت می انداختم و به کتابخانه می رفتم. روزی هفت تا هشت ساعت کار و مطالعه می کردم. گاهی وقت نمی کردم غذا بخورم. بعدها متوجه شدم کتابخانه ساعت چهار تعطیل می شده و من تا ساعت 9 شب در آنجا می ماندم اما مسوولان آنجا برای آنکه من را اذیت ننمایند، کاری به کارم نداشتند و می رفتند و می گفتند کارش که تمام گردد خودش در را می بندد و می رود. یک روز یک ورق کاغذ کم آوردم و آن را از منشی کتابخانه گرفتم. روز بعد دیدم جایی که من می نشستم یک دسته کاغذ برایم روی میز گذاشته اند. وقتی افراد متوجه می شدند یک نفر کار خوبی انجام می دهد، به هر شکلی یاریش می کردند.

نامه ای از دانشگاه پلی تکنیک داشتم تا آن را برای انجام پروژه ام به استاد مربوطه ای که در کشور سوئد بود تحویل دهم. من این استاد را نمی شناختم و او بعدها به ایران آمد. زمانی که به او مراجعه کردم از من پرسید می خواهی اینجا کار کنی؟ گفتم نه، می خواهم برای انجام پروژه دانشگاهی و مطالعه از فضای کتابخانه ای استفاده کنم. به من گفت پسری همسن تو دارم که آن هم معماری می خواند اگر مسافرت نمی رفتی از تو دعوت می کردم که برای زندگی به خانه ما بیایی تا پسرم همه جا را به تو نشان دهد. بعد هم گفت، برایت برنامه ریزی می کنم تا بتوانی شهر را ببینی. من یک اتاق وسط یک راه پله اجاره نموده بودم که یک حمام هم داشت. بعد از یک ساعت متوجه نامه ای شدم که او برایم فرستاد. در نامه نوشته شده بود فردا چه کسی از دانشگاه دنبالم می آید و جاهایی که قرار است ببینم، کجاست؟ فردای آن روز یک نفر دنبالم آمد و جاهای دیدنی بسیاری را نشانم داد. وقتی جاهایی که در آنجا دیده بودم را با ایران مقایسه می کنم، دیوانه می شوم. یادم می آید شهرکی را دیدم که برای رشد یک میلیون جمعیتِ آینده این کشور آماده شده بود اما هیچکس آنجا زندگی نمی کرد به عبارتی تازه راه افتاده بود. من را آنجا رها کردند و گفتند خودت اینجا را کشف کن. از برخی ساختمان ها و فضاهای دیدنی شهرک دیدن کردم اما حتی یک نفر را هم آنجا ندیدم، سپس وارد یک مترو شدم. جایی بود که بلیت می خریدند، روی نقشه مسیرم را معین کردم و بلیت را تحویل گرفتم اما داخل مترو هیچکس نبود، جلوی در قطار ایستادم، درِ قطار خود به خود باز شد و من سوار شدم، در تمام مدتی که داخل قطار بودم به دنبال دکمه ای می گشتم که وقتی به مقصد رسیدم، با فشار دادن آن قطار بایستد اما چیزی پیدا نکردم. در کمال ناباوری، قطار درست همان جایی که روی نقشه معین نموده بودم، متوقف شد و من پیاده شدم. آن موقع در استکهلم از بلیت های هوشمند استفاده می کردند. حدود 60 سال پیش من تجربه های اینچنینی داشتم. نمایشگاه بین المللی 1958 را هیچ کس به خاطر ندارد اما من خودم از نزدیک آن را دیدم. شهرهای زیادی دیدم و هر کدام به نحوی برایم کشف بود و فکر می کنم بهترین روزهای زندگی ام را در چند سالی که تابستان ها از طریق بلیت هایی که بورسیه می گرفتم، تجربه کردم.

می دانید در حال حاضر فاضلاب خانه های اطراف دریاچه چیتگر چیست؟ یک چاه سیاه. یعنی آب مصرفی هر خانه به چاه سیاهی می ریزد که به دریاچه چیتکر نشت نموده و در بخشی از آن با تجمعی از پشه های سفید روبه رو هستیمساختمان های بسیاری را دیدم که هر کدام فلسفه ای برای خودشان داشتند. ساختمانی که فکری پشت آن باشد همیشه خوب می گردد اما ساختمانی که بی فکر ساخته گردد، جایی برای فکر کردن هم نمی گذارد. من برای شما یک مثال می زنم تا متوجه منظورم شوید. یک روز صدایم کردند تا درباره ساختمان های بزرگی که در کنار دریاچه چیتگر می ساختند مشورت بگیرند. بعد از اینکه صحبت های آرشیتکت تمام شد، پرسیدم برای فاضلابِ چنین ساختمان های عظیمی فکری کردید؟ به خاطر من فاضلاب را راه اندازی کردند اما آن فرد خسته شد، استعفا کرد و رفت. می دانید در حال حاضر فاضلاب آنجا چیست؟ یک چاه سیاه. یعنی آب مصرفی هر خانه به چاه سیاهی می ریزد که به دریاچه چیتکر نشت نموده و در بخشی از آن با تجمعی از پشه های سفید روبرو هستیم. شما این مورد را با شهرکی در سوئد که قرار بود در آینده یک میلیون جمعیت داشته باشد اما در آن یک آدم هم زندگی نمی کرد، مقایسه کنید.

یک روز از وزارت مسکن ایران با من تماس گرفتند. من خارج از ایران بودم. گفتند گروهی می خواهند سرمایه گذاری نمایند. ما فکر کردیم شما دفتری درست کنید و مسوولیت تمام پروژه های مربوط به آن را بر عهده بگیرید. من، دو شرط گذاشتم. چون خرید تراکم مُد شده بود، شرط اولم این بود که تراکم نخرند. معاون وزارت مسکن که باید جلوی خرید تراکم را می گرفت به من گفت اگر تراکم نخرند که صرفه اقتصادی ندارد! من هم شرط دوم را مطرح نکردم. اصرار کرد که شرط دوم چیست، من هم گفتم اول کارهای زیر بنایی را انجام دهند بعد ساختمان بسازند. پاسخ داد: کارهای زیر بنایی که وظیفه آنها نیست. در حالی که ساخت اقدامات زیربنایی مربوط به خودشان بود. مگر می گردد آدم کارهای زیر بنایی را انجام ندهد و ساختمان بسازد؟! من مسوولیت این کار را بر عهده نگرفتم و هیچ وقت نخواستم فقط برای آنکه پروژه بدهم و پول بگیرم، کار کنم. به خاطر می آورم یکی از وزرا درباره تراکم فروشی صحبت های بسیاری کرد و زمانی که به ایران آمد فقط توانست یک ماه جلوی فروش تراکم را بگیرد. تراکم فروختن به معنای این است قانونی بگذاریم که بتوانیم آن را بفروشیم. قانون شهرسازی تراکم را برای مناطق مختلف معین می نماید یعنی حقوق مردم نسبت به مالکیت آنها، حالا شما آن را بفروش، یعنی قانون و حقوق مردم را می فروشی. در حال حاضر شهر دیگر جهت ندارد.

به خاطر می آورم یکی از وزرا درباره تراکم فروشی صحبت های بسیاری کرد و زمانی که به ایران آمد فقط توانست یک ماه جلو فروش تراکم را بگیرد. تراکم فروختن به معنای این است که قانونی بگذاریم که بتوانیم آن را بفروشیم

زمانی قرار بود با راه اندازی تالار وحدت، تئاتر شهر و برخی فضاهای دیگر راسته ای با عنوان پاتوق فرهنگی در شهر تهران انجام گردد. شما اطلاعاتی درباره آن پروژه ندارید؟

نه. اطلاعاتی ندارم. اما با کپی هم موافق نیستم. نباید معماری قدیم را تکرار کنیم. اما می توانیم خاطره ای از معماری قدیم را در برخی پروژه ها اجرا کنیم تا بدانیم که در ایران و تهران هستیم.

در حال حاضر چنین پروژه هایی در تهران داریم؟

نه.

حتی برج آزادی یا تالار وحدت؟

زمانی که به ایران آمدم طرحی را که حسین امانت برای برج آزادی کشیده بود، متوقف کردند و خواستند من هم طرحی برای این پروژه بکشم. طرحی کشیدم و تحویل دادم اما گفتم وقتی تصمیم تان را برای ساخت این پروژه گرفته اید، چرا همان را اجرایی نمی کنید؟ که در نهایت این اتفاق هم افتاد.

خبرنگاران ـ کبریا حسین زاده

bestcanadatours.com: تور کانادا | با تور کانادا سفر کنید، ویزای کانادا، تور کانادا ارزان، قیمت تور کانادا نوروز، بهار، پاییز، تابستان، زمستان را با ما تجربه کنید.