نقد انیمیشن زیر سایه سرو؛ برنده چهارمین جایزه اسکار برای ایران - نوای پرنده پارسی

هشدار: در نقد فیلم زیر سایه سرو خطر لو رفتن داستان وجود دارد.

اول درباره شرایط خلاقانه ساخت زیر سایه سرو بگویم. در همین اسکار فیلم هایی بودند که با سر و صدای زیاد فراوری و پخش شدند. از فیلم دانه انجیر معابد که در بخش برترین فیلم خارجی زبان از سمت آلمان البته نامزد شده بود بگیرید تا بروتالیست سه ساعت و نیمه که در نهایت برای آدرین برودی جایزه اسکار برترین بازیگر را به ارمغان آورد. فیلم های پرزرق و برق با عناوین دهان پرکن که درنهایت سینمایشان کمرنگ تر از پیغام هایشان بود. در این شرایط اسکار زیر سایه سرو شبیه اسکار برترین فیلم به آنورا بارقه امیدی بود که هنوز سینما و نمایش لطافت لحظه های انسانی دیده و تحویل گرفته می گردد.

از آن طرف در همین جشنواره فجر خودمان سال جاری انیمیشن های سینمایی دیدیم با فراوریات بزرگ و صداپیشه های سلبریتی که در روایت و برانگیختن احساسات مخاطب و دنیا بینی به گرد پای انیمیشن زیر سایه سرو هم نمی رسیدند.

نقد فیلم زیر سایه سرو

انیمیشن آغاز طوفانی دارد. شیشه های شکسته چسب خورده برای ما یادآور جنگ است اما جلوتر متوجه می شویم که دشمن این بار بیرونی نیست. این شکستگی ها نتیجه حمله یک دشمن بیرونی در گذشته است که به نبردی درونی تبدیل شده. روایت ضدجنگ فیلم قرار نیست از همان اول خودش را توی صورت تماشاگر بکوبد. اول آدم ها مهم اند. با این حال صدای شکستن شیشه ها مو به تن آدم سیخ می نماید. مردی که بیشتر از ماهی داخل تنگ و شیشه پنجره و آینه به خودش آسیب می زند. دخترش که از نجات پدر ناتوان است و دلمان به حال او و مظلومیتش می سوزد. بعد به لحاظ بصری همه این ها خیلی زیبا روایت می گردد. مایعات از شکستن ها سرریز می شوند. آب از تنگ، خون از شکاف پیشانی پدر و لب چاک خورده دختر. همه جزییات این خانه شکسته است از اشیا تا آدم ها.

عاشق تمهیدات بصری شدم که در این 20 دقیقه حس و حال کاراکترها را انعکاس می داد. وقتی دختر می خواهد بیرون بزند و پدر مثل طنابی دورش حلقه می گردد که نگذارد. وقتی تروما در جانش بیدار می گردد و صورتش آبی می گردد. چرا آبی؟ شاید چون مرد اهل دریاست. عاشق تمهید شکستن فیزیکی آدم ها مثل وقتی دختر هولش می دهد و پدر در ساحل می افتد. محشر است.

با حضور یک نهنگ در ساحل همه چیز عوض می گردد. زندگی که بی معنا بوده حالا دلیلی برای مبارزه پیدا می نماید. آن وجه مهربان پدر رویش را نشان می دهد. آن مبارزه ای که مرد زمانی در آن همسر و کشتی اش را باخته بود حالا تبدیل به مبارزه ای در ظاهر برای نجات یک ماهی بزرگ (در تناظر با همان ماهی کوچک که اول کار تنگش را شکسته بود) و در حقیقت برای نجات خودش و رابطه اش با دخترش می گردد.

این 20 دقیقه در همه جزییات از تصویر تا صدا تا موسیقی تا روایت فیلمی انسانی و درست و تلخ و شیرین است. اسکارش برای همین ارزش دارد. اینکه فقط پیغام نیست بدون قالب سینمایی. و فقط هم فرم نیست. در یکی از بدترین سال های سینمایی، زیر سایه سرو نمایش ناامیدی و جدال درونی آدم ها، انگیزه برای مبارزه و درنهایت رسیدن به ساحل آرامش است.

5

از 5

نکات مثبت

• روایت
• صدا و موسیقی
• تصویرسازی و کارگردانی

نکات منفی

• ندارد

حرف های سازندگانش را هم بعد از دریافت جایزه اسکار بشنوید می بینید که چقدر درست و انسانی و بی ادا به مبارزان زندگی ادای دین نموده اند. کارگردانانی که تا لحظه آخر ویزایشان نیامده بوده و درست سه ساعت قبل از آغاز مرنام به لس آنجلس رسیده بودند. حرف های کوتاه آن ها در برابر آن نطق بلند آدرین برودی. خطوط مینی مال صاف و منحنی شخصیت هایشان در مقابل صدها بازیگر ستاره ای که سال گذشته در فیلم های بزرگ دو سه ساعته دیدیم. این خطوط شخصیت ساختند. دختر و مردی که نام نداشتند اما سرنوشت شان از نام های بزرگ مهم تر بود چون شبیه ما بودند. زخم خورده و در کوشش برای مرهم گذاشتن روی زخم ها.

خواندنی ها

برندگان اسکار 2025؛ آنورا برترین فیلم سال شد

نقد انیمیشن زیر سایه سرو دیدگاه شخصی نویسنده است و لزوما موضع خبرنگاران مگ نیست.

منبع: خبرنگاران مگ