از رنجی که از شبکه ملی اطلاعات می بریم
به گزارش نوای پرنده پارسی، به گزارش خبرنگاران، محمدعلی شاکری دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) و کارشناس مسئول اندیشکده سایبری دفتر آنالیز های راهبردی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، در یادداشتی تحلیلی، یادداشت امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات با عنوان از شبکه ملی اطلاعات که حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟ را، مورد نقد و آنالیز قرار داده است.
متن این یادداشت به این توضیح است: جلال آل احمد در کتاب از رنجی که می بریم، از استثمار جامعه آن روز ایران توسط استبداد حاکم و استعمار خارجی می گوید؛ اما در ضمنً در جای جای این اثرش نیز همانند آثار دیگر، بیش از همه از همان خودی هایی می نالد که چون زور بازوی استبداد و استعمار، چشم شان را پر نموده، اندک گرمای آغوش سرد دشمن را به رنج مبارزه ترجیح می دهند و با منت، به سربازهای ساده دشمن تبدیل می شوند که می توانند بی محابا هرکسی را سردسته معترضین قلمداد نموده و به جوخه اعدام بسپارند! در این میان، آن هایی که هیکل ورزیده تر و گردن افراشته تر دارند، بیشتر توجه این دادرس ها را به خود جلب می نمایند.
داستان شبکه ملی اطلاعات در دو دهه گذشته، داستان رنجی نیست که می بریم. این شبکه که این روزها 21 سال از اولین تجربه به کارگیری نامش در سیاست های کلان نظام می گذرد ، دستمایه تحلیل های متعددی از پشت چشم اندازهای متعددتری شده است که گاه هیچ قرابتی با مفاهیم بنیادین آن ندارند؛ اما این هم آن رنجی نیست که می بریم. بلکه باز هم از همان داستان تکراری فرار خودی ها به آغوش سرد دشمن و سربازی در سربازخانه های آن ها و از همه دردناک تر، واسطه گری ایشان برای اعدام خودی هاست که رنج می بریم.
آقای مهندس امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، اخیراً در یادداشتی با عنوان از شبکه ملی اطلاعات که حرف می زنیم، از چه حرف می زنیم؟ سعی نموده تا توصیفی از آن چه در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان شبکه ملی اطلاعات فهم می گردد را به زبان ساده بیان کند تا مشکل به کار گیری واژه ای یکسان برای مفاهیم مختلف، حل گردد. هرچند در این میان، حجم بالایی از دو دهه مطالبه شبکه ملی اطلاعات را به سخنرانی های پرشور سیاسی و نطق های غیرفنی محدود نموده و شبکه مطالبه شده را نیز به وِردی که می خوانند بدون آنکه معنایش را بدانند ولی امیدوارند تاثیرش را بگذارد تشبیه نموده است.
مهندس ناظمی در این نوشتار، ابتدا اینترنت را جامعه ای شبکه ای خوانده اند که در آن، بازیگران مختلف و ذی نفعان متفاوت به صورت شبکه ای و به دور از تسلط یک یا چند بازیگر می توانند در منافع و ساخت آن مشارکت بورزند. سپس شبکه ملی اطلاعات را فقط و فقط مکمل اینترنت دانسته است که در عین حال، تسهیل دسترسی مردم به اینترنت را فراهم می آورد و در همان حال کوشش دارد تا از وابستگی به دیگران یا یک بازیگر خاص به دور باشد و از اقدامات یک سویه یک بازیگر علیه سایر بازیگران ممانعت می نماید. این مهم از نظر ایشان با طرح مفهوم جدیدی از استقلال حاصل می گردد.
تعریف ناظمی از استقلال، ملهم از تعریف استقلال در مفاهیم تجارت دنیای است. در این تعریف، استقلال تابعی است از میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری در مقایسه با سایر اعضاء شبکه. بنابراین، اگر کشوری نتواند بر دیگران تاثیری داشته باشد، حالا هر چقدر هم که تاثیری نپذیرد، آن کشور مستقل نیست، بلکه تنها کشوری منزوی خواهد بود که البته قدرت هم ندارد! از همین رو، شبکه ملی اطلاعات باید بتواند به جای کاهش تاثیرپذیری، به افزایش تاثیرگذاری یاری کند و در ضمنً به توزیع تاثیرپذیری ها میان بازیگران مختلف نیز منتج گردد؛ حال در این جهت، حتی به افزایش همزمان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از سایر بازیگران نیز راضی هستیم، تنها به شرط رشد بیشتر تاثیرگذاری.
او برای تحقق این استقلال، سه راهبرد اصلی پیشنهاد می دهد:
1) افزایش تاثیرگذاری با رشد نرخ شاخص حجم ترافیک داخلی به حجم ترافیک بین الملل، آن هم به صورت طبیعی و نه با مداخله و محدودسازی دسترسی کاربران.
2) تحکیم و تثبیت در شبکه دنیای با عرضه خدمات داخلی و دنیای با میزبانی در داخل کشور، به جای کوشش برای کاهش سهم ترافیک بین الملل.
3) افزایش توزیع یافتگی تاثیرپذیری با افزایش تنوع در گذرگاه های ورودی، تسهیم حجم ترافیک بین المللی و همچنین عدم وابستگی به سرویس ها و خدمات خاص یک شرکت یا کشور.
نقد سه پاراگراف بالا به عنوان چکیده اظهارات مهندس ناظمی درخصوص شبکه ملی اطلاعات، زحمت زیادی نمی طلبد. اما تک پاراگراف قبل از این اظهارات، یعنی پاراگراف سوم متن است که به درستی، بیانی از همان رنجی است که می بریم.
ناظمی اینترنت را که حکم ستون فقرات بحث ایشان را دارد، جامعه ای شبکه ای خوانده است تا بتواند به مخاطب اظهارات خود بقبولاند که بازیگران مختلف در این جامعه، به مثابه ذی نفعان متعددی ظاهر شده و به دور از تسلط یک یا چند بازیگر، می توانند در ساخت تا دستیابی به منافع این شبکه بزرگ، مشارکت بورزند.
حال آن که اینترنت، نه یک شبکه یا یک جامعه شبکه ای، بلکه سامانه ای دنیای از شبکه های رایانه ای به هم پیوسته، یا به عبارت بهتر، شبکه شبکه هاست که سه منبع اصلی آن، یعنی نشانی پروتکل اینترنت، سامانه نام دامنه و پی بندی و استانداردسازی پروتکل های هسته ای اینترنت، هرسه در انحصار آمریکا واقع شده است و هیچ گاه به هیچ کشوری اجازه مشارکت در آن ها داده نشده است.
آخرین کوشش های بین المللی برای مشارکت دنیای در این سه منبع اصلی فضای مجازی، مربوط به اجلاس دنیای جامعه اطلاعاتی در سال 2005 در تونس بود. در این اجلاس کوشش شد تا سه منبع مذکور از انحصار آمریکا و شرکت های آمریکایی نظیر آی کان خارج شده و با سازوکار جدیدی شبیه به سازوکار حاکم بر سازمان ملل اداره گردد که با مخالفت قاطع آمریکا روبرو شده و با استمرار یکه تازی او در مدیریت این فضا انتها یافت.
مهندس ناظمی و به طور کلی گروه حاکم بر فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران امروز، برپایه همین استدلال، غایت شبکه ملی اطلاعات را فقط مکمل و تسهیلگر دسترسی به اینترنت می دانند تا از وابستگی به دیگران یا یک بازیگر خاص و اقدامات یکجانبه او به دور باشد. حال آن که اگر اینترنت را همان طور که تبیین گشت، شبکه شبکه ها بدانیم که منابع اصلی آن توزیع نشده و در انحصارند، آن گاه روشن است که شبکه ای که تنها تسهیل گر دسترسی به این شبکه دنیای باشد، هرگز نخواهد توانست از وابستگی یا اقدامات یکجانبه یک یا چند بازیگر بکاهد، بلکه کاملاً برعکس، همچون سرکنگبینی صفرا زا، با تسهیل دسترسی دوطرفه، بر حجم وابستگی ها و امکان اقدامات یکجانبه نیز خواهد اضافه نمود.
اما چارچوب نظری حاکم بر دیدگاه های این گروه صاحب قدرت در کشور، طرح محتوایی تجارت زده از استقلال است. می دانیم که استقلال از دوران مبارزه علیه استعمار تاکنون، شاهد تحولات محتوایی عظیمی بوده است. این واژه در دوران اوج گیری دیدگاه های ضد امپریالیستی و استعماری، به معنای طرد اجنبی، کسب حاکمیت ملی و آزادی به کار می رفت. اما با تحولات دنیای بعدی در عرصه های اقتصاد و تجارت بین الملل، نظیر فروپاشی اتحاد شوروی، خاتمه جنگ سرد، وقوع تغییرات اساسی در روابط بین المللی و موقعیت کشورها و جنبش های مردمی، گسترش تولیدات صنعتی، انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی، رشد و توسعه بازار آزاد، تخصص و فناوری در رشته های مختلف و موجودیت معادن و مواد خام در کشورهای متعدد، تحولات محتوایی بزرگی نیز در واژه استقلال رخ داد و این بار با واژه هایی همچون آزادی، دموکراسی، حقوق بشر و نظائر آن ها هم سرنوشت شد.
آنچنان که گفته می گردد در دنیا امـروز، استقلال به معنای نوعی از وابستگی متقابل مطرح است و با تقویت آگاهی از ارزش ها و منافع مشترک و همکاری بیش تر بین حاکمیت های مستقل، رشد می نماید. آنچنان که متخصصین اقتصاد دنیای، مفهوم استقلال در عصر دنیای شدن را جز در سایه نوعی تعامل بین دولت ملی با دیگر دولت ها نمی دانند.
ناظمی با چنین رویکردی، استقلال در فضای مجازی را با استقلال در عرصه تجارت و اقتصاد بین الملل یکی نموده و در تعریفی ملهم از مفاهیم تجارت دنیای، معتقد است این بهبود تراز اثرگذاری و اثرپذیری در شبکه اینترنت است که به استقلال یک کشور منتج می گردد، نه لزوماً کاهش اثرپذیری. بر همین اساس، شبکه ملی اطلاعاتی که مد نظر ایشان و تیم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، باید بتواند به جای کاهش تاثیرپذیری، به افزایش تاثیرگذاری یاری کند و در ضمنً به توزیع تاثیرپذیری ها میان بازیگران مختلف نیز منجر گردد.
این درحالیست که باتوجه به توضیحات پیشین، روشن است که هرچند این مفهوم پردازی در شبکه تجارت دنیای که منابع اصلی آن توزیع شده تر هستند، پاسخگوست، اما درباره اینترنت که شبکه شبکه هاست و منابع اصلی آن نیز در انحصارند، نه تنها به استقلال منجر نخواهد شد، بلکه هر روز در جهتی برعکس، به وابستگی بیش از پیش ما و اعمال استعمار نوینی از جانب صاحبان آن منتج خواهد شد. اغلب راهبردهای پیشنهادی نیز اگر به این فرآیند یاری نمایند، در همین جهت رشد استعمارزدگی کشور در فضای مجازی تعریف می شوند.
از همین روست که در دنیای امروز، اغلب کشورها در روبروه با فضای مجازی، دغدغه تضعیف حاکمیت ملی خود را دارند و به دنبال طراحی شیوه هایی برای حفظ آن اند؛ اما بعید است کشوری به بهانه تحول در معنای استقلال، حاکمیت ملی خود را حتی با مفهومی مثل وابستگی متقابل تاخت بزند! به هرحال، استمرار حاکمیت و توان حکمرانی در فضای مجازی، اساساً منوط به اتخاذ رویکردی است که در آن شبکه ملی اطلاعات، به مثابه یک قلمرو عمومی سامان دهی می گردد تا در تعاملی محدود و معین، همراه با زیرساخت، خدمات و محتوای بومی، با اینترنت دنیای کار کند. الزامات این قلمرو عمومی، توسط مرکز ملی فضای مجازی تدوین شده است؛ ضمن آن که معماری این شبکه نیز در سه گام اولیه استقلال در ترافیک با ایجاد و توسعه نقاط تبادل اطلاعات به عنوان محل خلق ترافیک اطلاعات، استقلال در ارائه داده با استقرار شبکه تحویل محتوای بومی و حمایت از مراکز داده به وقوع می پیوندد.
این درحالیست که در سال های اخیر، جز بخش هایی از گام نخست، هیچ اقدامی برای ظهور و بروز واقعی شبکه ملی اطلاعات به وقوع نپیوسته است.
حال رنج واقعی از اینجا ناشی می گردد که گروهی که امروز با بدفهمی تمام عیار از ساختار و سازوکارهای حاکم بر شبکه و اینترنت، به جای توسعه واقعی شبکه ملی اطلاعات، درحال توسعه زیرساخت های دسترسی هرچه بیشتر به شبکه دنیای اینترنت در سراسر کشور هستند و در ضمنً بسیاری از منویات مادی و معنوی خود را در یک قالب جعلی از شبکه ملی اطلاعات پیش برده اند، بیش از دو دهه مطالبه شبکه ملی اطلاعات در همه اسناد بالادستی نظام و غیر آن را سخنرانی های پرشور سیاسی و نطق های غیرفنی می خوانند و آن را به وِردی که می خوانند بدون آنکه معنایش را بدانند ولی امیدوارند تاثیرش را بگذارد تشبیه می نمایند! این چنین است که با تجویزهای عجیبی که پیش از این تبیین گشت، آگاهانه یا ناآگاهانه، خود و کشور را به پناه خیالی آغوش سرد دشمن می اندازند و قشونی از سربازهای پیش گفته را شکل می دهند که ملتی را به مسلخ می کشاند.
منبع: خبرگزاری مهرbestcanadatours.com: تور کانادا | با تور کانادا سفر کنید، ویزای کانادا، تور کانادا ارزان، قیمت تور کانادا نوروز، بهار، پاییز، تابستان، زمستان را با ما تجربه کنید.