روزی که مهاتیر از سوی اعراب تحریم شد، آیا قلب اقتصاد آسیا از تپش افتاد؟ - نوای پرنده پارسی

با تور عمان از سفری عالی برای کسب آرامش لذت ببرید و با شهرهای زیبای صلاله و مسقط آشنا شوید.

زهره نوروزپور: مهاتیر محمد نخست وزیر پرآوازه مالزی که سالها سابقه اداره این کشور را با کارنامه ای درخشان اداره نموده بود به یکباره از قدرت کنار رفت و پادشاه هم لزومی بر نپذیرفتن ندید. او در سالهای 1981 تا 2003 طولانی ترین تصدی نخست وزیری را داشت و 2018 نیز مجددا انتخاب شد. مهاتیر به دلیل سیاست اقتصاد آزاد این کشور را به اوج شکوفایی اقتصادی رساند محبوبت ترین سیاستمداران مالزیایی ها به حساب می آید. از سوی دیگر او یک چهره ضد استعمار به حساب می آید.

اما چه شد که مهاتیر بن محمد به یکباره عطای قدرت را به لقای آن بخشید؟ البته که او حزب خود را تحت عنوان بومی تباران متحد مالزی حفظ خواهد نمود، اما نه دیگر به عنوان کسی که برای مالزی تصمیم می گیرد.

پشت پرده چه بود؟

بعضی از ناظران پس از استعفای نخست وزیر حرفه ای مالزی، معتقد هستند که این استعفا مانند گروگان گیری سعد حریری در عربستان است. حال از چه باب این فرضیه مطرح است؟ نگاهی به مواضع مهاتیر محمد در چند ماه گذشته شاید گواه این ادعا باشد.

ماجرا از جایی شروع شد که نخست وزیر مستعفی مالزی جلسه سازمان همکاری اسلامی را در کوالالامپور برگزار کرد. نشستی که بسیار مورد استقبال دوحه و انکارا دو کشوری که با سعودی مسائل بسیار دارند، نهاده شد.

این در حالی بود که اجلاس مالزی و کوالالامپور برای اولین بار به ابتکار ماهاتیر محمد نخست وزیر مالزی از چهارشنبه 27 آذر تا آدینه 29 آذر امسال برگزار گردید. متفکرین و صاحب نظران از حدود 80 کشور به این اجلاس دعوت شده بودند و حدود 2000 میهمان در این اجلاس حضور داشتند و از سران کشورهای اسلامی هم ایران، ترکیه، قطر و مالزی به عنوان میزبان به این ملاقات رفتند. اما کرسی های خالی کشورهای حاشیه خلیج فارس مشهو بود.

این غیبت از یک جنجال سیاسی میان سعودی و مالزی خبر میداد. عربستان سعودی که خود را متولی و رهبر دنیا اسلام می داند این اجلاس را در راستای موازی کاری با ریاض بیان کرد. فشار این کشورها به مالزی یک سر دیگر داشت انهم این بود که ترکیه میخواهد میان کشورهای اسلامی تفرقه بیاندازد و برگزاری این اجلاس نیز به خواسته ترکیه بوده است!

از دیگر مواردی که مهاتیر موی دماغ سعودی ها شده بود این بود که روابط او با ایران، ترکیه و قطر گرم تر از گذشته شده است، در نشست کوالالامپور که در آذرماه امسال برگزار گردید، نخست وزیر مستعفی این کشور درباره دو کشور ایران و قطر گفت: مهم است که دنیا اسلام در روبرو با تهدیدهای آینده متکی به خود باشند. اقدام دیگر او این بود که بر ایده تجارت با دینار طلا و معامله تهاتری در میان کشورهای اسلامی تاکید نمود و از آنجا بود که طرح رمز ارزها قرار شد که میان ایران و مالزی اجرایی گردد. طرح هایی چون تأسیس صندوق مشترک برای تأمین اقتصادی همکاری های فناورانه میان کشورهای اسلامی، تاسیس مرکز تحقیقات مشترک در حوزه فناوری های هوش مصنوعی و امنیت سایبری، معرفی رمز ارز واحد برای کشورهای اسلامی و تاسیس بازار مشترک کشورهای اسلامی در حوزه اقتصاد دیجیتال که رئیس جمهوری در اجلاس سران کوآلالامپور ارائه کردند، که این مساله خشم کشورهای خلیج فارس را به همراه داشت.

کشورهای حاشیه خلیج فارس پس از انعقاد توافق هسته ای ایران با 5 قدرت دنیا، ساز فشار و برهم زدن این توافق را کوک کردند. حال با آمدن ترامپ که فشار حداکثری به ایران در بی سابقه ترین حالت ممکن در 40 سال اخیر نهاده شده است، سعودی نمی خواهد که ایران راه تنفسی در این فشار حداکثری را داشته باشد. سفر رئیس جمهور در آذرماه به قلب تپنده اقتصاد آسیا، دریچه ای برای عبور از فشار حداکثری و دور زدن تحریم های ثانویه با ابتکارات و طرح هایی که رئیس جمهور در اجلاس کولالامپور مطرح نموده بود. حالا اجرای این برنامه ها در هاله ای از ابهام نهاده شده است که بعد از مهاتیر محمد چه خواهد شد و آیا ایران این روزنه را هم از دست می دهد؟

از سوی دیگر سعودی ترس دیگری که از اتحاد مالزی با دوحه، آنکارا و تهران دارد ائتلاف این سه کشور است که بعضی معتقدند که اگر روسیه نیز به این کشورها بپیوندد کمربند امنیتی طلایی خاورمیانه و همچنین با پیوستن چین کمربند اقتصادی طلایی شرق اسیا از آن این ائتلاف می گردد. پس از اتمام دوره 22 ساله نخست وزیر مهاتیر محمد یعنی در سال 2003 رابطه میان تهران و کوالالامپور از سوی نجیب رزاق، سست شد چراکه او که متحد عربستان و گوش به فرمان ریاض بود که در سال 2018 به دلیل فساد گسترده اقتصادی فی الحال در زندان به سر می برد. با آمدن مهاتیر محمد در سال 2018 روابط ایران و مالزی به رابطه دوست و برادر تغییر کرد. این احتمال می رود که سعودی با تحریک کردن انور ابراهیم حزب مخالف مهاتیر محمد سعی در مهار این سه کشور دارد تا بتواند مالزی را مانند دیگر کشورهای اسلام همچنان رام خود نگه دارد. از سوی دیگر بعید به نظر نمی رسد که پشت این اتفاق آمریکا نیز سعودی را تحریک به تفرقه داخلی در مالزی نموده باشد. چراکه منافع آمریکا نیز با افکار و سیاست های مهاتیر محمد بنای سازگاری نداشت. به خصوص که نگین شرق اسیا این روزها توسط چینی ها به شدت در حال درخشیدن است. مالزی که به واسطه اقدامات اقتصادی مهاتیر محمد به قلب تپنده اقتصاد اسیا معروف شده بود و شهر پر زرق و برق کولالامپور را در سالهای زمامداری خود نگین درخشنده اسیا کرد، آیا پس قلب اقتصاد آسیا از تپش می افتد؟ این سوال را کابینه انور ابراهیم در آینده معین خواهد نمود.

البته بعضی صاحبنظران معتقدند عناصری دیگری مانند کاهش نمایندگان حزب ماهاتیر در مجلس این کشور و افزایش چینی تبارها در سیستم اجرایی در دوره جدید و نداشتن اوج محبوبیت گذشته نیز می تواند از عوامل این تغییرات باشد.

با اینحال عربستان اینبار نخست وزیر را گروگان نگرفت بلکه او را خلع کرد!

310 310