دان دلیلو با دست بردن در نحو بار معنایی تازه ای از کلمات بیرون می کشد - نوای پرنده پارسی

مترجم اعترافات یک رمان نویس جوان درباره نثر دلیلو در کتاب جدیدش و چگونگی روایت داستانی با موضوع تسلط تکنولوژی بر زندگی انسان ها شرح داد: دلیلو معمولا در همه آثارش نثر ثابتی دارد؛ نثری شاعرانه، سیال و رها که حتی در گفت وگوهای دو نفره هم پدیدار می گردد. این نوع روایت، شیوه و سبک خاص آثار دلیلو است و او داستان هایش را طوری به پیش می برد که می توان گفت خواندنش شاید برای گروهی از افراد سخت باشد. گروهی از کتابخوان ها به پراکنده خوانی عادت نموده اند و ترجیح می دهند متنی را بخوانند که بتوانند با سرعت از آن رد شوند. در نتیجه اغلب نثرهای موزون و پرطنین برایشان جذاب نیست.

وی درباره سختی های ترجمه آثار دلیلو گفت: این نویسنده سخت نویس است، در نتیجه ترجمه آثارش نیز سختی های زیادی دارد. زیرا نثر او نه تنها موزون است و در ترجمه باید ضرب آهنگ کلام منتقل گردد بلکه معمولا از دستور زبان هم تخطی می نماید، در نحو دست می برد و بار معنایی تازه ای از کلمات بیرون می کشد.

ویسی در پاسخ به این سوال که با توجه به نثر سخت آثار دلیلو، آیا از کارهای او در ایران استقبال شده یا خیر؟ گفت: استقبال یک کلمه چالش برانگیز است. آیا واقعا استقبال مردم، معیار درستی برای ارزیابی ادبیات است یا نه؟ قطعا در جامعه مخاطبان مختلفی داریم. یک دسته مخاطبانی که ادبیات را جدی دنبال می نمایند و هدفشان فقط خواندن یک اثر ادبی نیست. این گروه به دلیلو و نویسندگانی چون او توجه دارند و چنین فضاهایی را می پسندند. مخاطبانی هم هستند که به ادبیاتی از نوع دیگر توجه دارند، و قطعا قابل احترامند. این گروه شاید با خواندن چند پاراگراف از متن دلیلو خسته شوند و به مطالعه کتاب ادامه ندهند.

مترجم کتاب شعر را چگونه بخوانیم؟ اضافه کرد: نمی خواهم گروهی از مخاطبان را محکوم کنم. باید بپذیریم که طیف های متفاوتی از مخاطب آثار داستانی داریم. باید مراحلی بگذرد تا مخاطبان کتاب، به سبکی از خوانش کتاب که شامل خواندن آثار نویسندگان سخت نویس است برسند. برای مثال مارسل پروست اوایل قرن گذشته کتابی نوشته که شاید هنوز عده زیادی نمی توانند کتاب او را بخوانند... یا مثلا اولیس جیمز جویس جزو همین دسته آثار است. با این حال مخاطبانی که آثاری ادبی زیادی را خوانده اند از مطالعه آثار دلیلو لذت می برند.

روایتی از قبل و بعد شیفتگی انسان به وسایل دیجیتال

ویسی همچنین درباره جدیدترین ترجمه های منتشر شده از او به کتاب خاتمه غیاب اثر مایکل هریس اشاره نمود و گفت: این کتاب حدود یک ماه پیش از سوی نشر خزه منتشر شد. خاتمه غیاب از یک مقطع دوران معاصر، یعنی دوره قبل از اینترنت و بعد از آن صحبت می نماید و از کشمکشی می گوید که خود نویسنده با این شرایط بینابینی داشته و دارد. او کوشش دارد خود را درگیر ابزار ارتباطی و فناوری نکند ولی در بسیاری از مواقع پیروز نمی گردد.

این مترجم اضافه کرد: نویسنده بالاخره با تمهیداتی می تواند خود را از این شرایط سردرگم نجات دهد اما برای دستیابی به این هدفش، مجبور می گردد پای صحبت خیلی ها بنشیند و ببیند این ابزار تکنولوژیک چگونه بر ذهن اثر می گذارد که انسان ها نمی توانند از قید آن نجات پیدا نمایند.

ویسی با بیان اینکه خاتمه غیاب اثری غیر داستانی است و به حوزه های مختلفی از جمله روانشناسی جمعی و فردی و فناوری ارتباط پیدا می نماید گفت: البته باید بگویم روایت این کتاب از زاویه ای دیگر با ادبیات داستانی پیوند می خورد. نویسنده کانادایی این کتاب در رشته زبان و ادبیات انگلیسی تحصیل نموده و یکی از کارهایی که برای دور شدن از فضای مجازی از آن یاری می گیرد خواندن کتاب جنگ و صلح تولستوی است. مایکل هریس خودش کتابخوان است و بارها در کتابش به آثار معروف ادبیات از جمله در جستجوی زمان از دست رفته مارسل پروست یا به شعرهای شاعران مختلف اشاره می نماید و از این نظر حاوی رد پایی از ادبیات هم هست.

دلایل انتخاب دو کتاب خاتمه غیاب و سکوت برای ترجمه موضوع دیگری بود که ویسی درباره آن چنین شرح داد: موضوع هر دو کتاب، مورد علاقه خودم بود. خاتمه غیاب را انتخاب کردم زیرا خودم هم با تکنولوژی چالش هایی دارم و نحوه برخورد با ابزار جدید برابم مهم است. درباره کتاب سکوت هم باید بگویم که جهان بینی و نگرش، نوع روایت پردازی و داستان گویی و همچنین سبک نوشتاری دلیلو همواره برای من جذابیت های فراوانی داشته و دارد. دلیلو برای من استثناست و دوست دارم اگر مجالی باشد همه کتاب های او را به فارسی ترجمه کنم.

مجتبی ویسی، شاعر و مترجم، در سال 1340 در نفت شهر کرمانشاه به جهان آمده است و از ابتدای دهه هفتاد ترجمه داستان و انتشار اشعارش را در نشریه هایی همچون عصر پنجشنبه، کلک، گلستانه و معیار شروع کرد. ویسی از سال 1378 به صورت حرفه ای وارد فعالیت مطبوعاتی شد و به عنوان روزنامه نگار، مقاله نویس و ویراستار در روزنامه های آسیا، ابرار مالی، پول، فناوران اطلاعات و غیره کار کرد. او اکنون مترجم آثار ادبی است و تا به امروز کتاب هایی از دان دلیلو، پل هاردینگ، اومبرتو اکو، شرمن الکسی و موراکامی را به فارسی برگردانده است.

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و گردشگری