انواع کمردرد و روش های درمان آن، تفاوت دیسک کمر با دردهای سیاتیک - نوای پرنده پارسی

هرچه جوامع متمدن تر می شوند، میزان بروز کمر درد نیز افزایش می یابد؛ چراکه زندگی ماشینی، بی تحرکی، ورزش نکردن، نشستن طولانی مدت پشت میز یا رانندگی کردن طولانی مدت و... از عوامل افزایش بروز کمردرد هستند.

در همین راستا دکتر سید مسعود هاشمی - رییس انجمن درد ایران با بیان اینکه کمردردها علل مختلفی دارند، به خبرنگاران می گوید: اختلالات ستون فقرات، بیماری دیسک بین مهره ای، تاندون ها و عضلات از علل ایجاد درد در کمر هستند. همچنین ممکن است کمردرد منشاء عصبی و درگیری اعصاب کانال نخاع داشته باشد. در بین علل کمردردها، دیسک بین مهره ای از شایع ترین علل آن است.

هاشمی با بیان اینکه ستون فقرات چند بخش دارد، می گوید: ستون فقرات از ابتدا دارای هفت مهره گردنی، در ادامه 12 مهره پشتی و نهایتا پنج مهره کمری و استخوان خاجی و دنبالچه است. ستون فقرات در هر بخش دارای انحناست. این قوس یا انحنا به فعالیت طبیعی بدن یاری می نماید که اگر دچار اختلالاتی در این انحناها شویم، شاهد بروز کمردرد خواهیم بود. تغییر شکل ستون فقرات یا بر اثر بروز بیماری است یا وجود درد موجب این تغییر می گردد. برای مثال به مرور زمان با بروز آرتروز، انحنای ستون فقرات دچار تغییر شکل می شوند.

چرا دیسک کمر می گیریم؟

رییس انجمن درد ایران درباره چگونگی بروز بیماری دیسک می گوید: دیسک های بین مهره ای نیز با از دست دادن آب خود یا در اثر وارد شدن یک فشار(طولانی مدت نشستن)، کیفیت طبیعی عملکرد خود را از دست می دهند. با وارد کردن فشار، دیسک سیاه شده و خاصیت نرم و ضربه گیری خود را از دست می دهد. در این حالت با کوچک ترین ضربه وارد شده، پاره می گردد. زمانی که دیسک دچار پارگی گردد، درصدد بیدرون زدگی قرار می گیرد که معروف به بیماری دیسک است. این بیرون زدگی می تواند در ناحیه گردن یا کمر رخ دهد. بیماری دیسک در بعضی از مهره ها شایع تر است. برای مثال در انتهایی ترین مهره ها (مهره های چهار و پنج) در کمر شایع ترین جایی است که دیسک دچار بیرون زدگی می گردد.

دردهای سیاتیکی

وی می افزاید: درد پارگی دیسک با بیرون زدگی آن متفاوت است. افرادی که دچار پارگی دیسک شده اند، کمردردی مبهم دارند که با هیچ مسکنی درد آن ها ساکت نمی گردد. در بیرون زدگی دیسک (هرنی دیسک)، اگر بیرون زدگی در وسط کمر باشد، درد آن روی کانال و ریشه های نخاع فشار می آورد و می تواند در هر دو پا انتشار یابد. همچنین این بیرون زدگی می تواند یک طرفه باشد و روی سمت چپ یا راست کمر فشار وارد کند و ورودی اعصاب را تحریک کند. این نوع دردها معمولا به دردهای سیاتیک معروف هستند. در این حالت بیمار درد را در پاهای خود حس می نماید و شکایتی از کمردرد ندارد. این درد می تواند با گزگز و خواب رفتگی نیز همراه باشد. در مراحل پیشرفته تر ضعف عضلانی پاها و لنگش آن ها را مشاهده می کنیم.

هاشمی بیان می نماید: یکی دیگر از علل کمر دردها، آرتروپاتی ها (التهاب مفاصل بین مهره ای به جز دیسک)، هستند. مفاصلی در ستون فقرات و کمر به نام فاست داریم که این مفاصل پروانه ای شکل هستند که موجب حرکت هایی مانند خم شدن و چرخیدن می شوند. زمانیکه مفاصل فاست دچار ضربه، آرتروز یا التهاب شوند موجب بروز کمردردهایی می شوند که با ام آرآی نیز تشخیص داده نمی شوند. دردهای آرتروپاتی در کمر یا گردن به شانه ها، ران ها و پهلوها فشار می آورند اما با گزگز و سری همراه نیست. افرادی که دچار دردهای آرتروپاتی هستند، معمولا هنگام بیدار شدن از خواب با خشکی و درد مواجهند. با کمی فعالیت کردن و گرم شدن بدن، از شدت درد کاسته می گردد.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی یکی دیگر از علل کمردردها را تنگی کانال معرفی می نماید و درباره آن می گوید: تنگی کانال می تواند ناشی از دیسک، مادرزادی و یا رشد آرتروزی سایر بخش های استخوانی به داخل کانال باشد. علائم تنگی کانال معمولا به صورت کمردردها و دردهای اندام تحتانی است که موجب وقفه در راه رفتن می گردد. بیمار در این حالت باید به جلو خم گردد تا بتواند مجددا راه رود.

کمردردهای ناشی از پوکی استخوان

وی ادامه می دهد: بخش دیگری از کمردردها ناشی از پوکی استخوان و آرتروز است. معمولا پوکی استخوان به تنهایی موجب کمر درد نمی گردد. زمانی که میزان پوکی استخوان شدت یابد، موجب شکستگی های میکروسکوپی داخل استخوان ها می گردد و درد کمر ظاهر می گردد. پوکی استخوان خیلی شدید نیز با شکستگی و فرورفتگی مهره، خود را نشان می دهد. عکس برداری، سی تی اسکن و یا ام آرآی از روش های تشخیصی این نوع کمر درد به شمار می آیند. درد کمر در این حالت شدید است و موقع خواب و تغییر حالت و از جا بلند شدن این درد حس می گردد. این نوع عارضه باید در مراحل اولیه درمان گردد تا موجب قوز یا گوژپشتی نگردد.

هاشمی دردهای عضلانی را از علت های دیگرکمردردها می داند و ادامه می دهد: این نوع کمر دردها کوتاه مدت و بهبود شونده هستند که برای همه افراد ممکن است پیش آید. این درد در اثر تغییر وضعیت ناگهانی، تغییر دما، بد خوابیدن و ... به وجود می آید. با چند روز استراحت، گرم نگهداشتن کمر، مصرف مسکن ها و شل نماینده های عضلانی این دردها بهبود می یابند.

درمان انواع کمردردها

این فوق تخصص درد، درباره روش های درمانی کمر دردها نیز می گوید: در ابتدا علت کمر درد باید معین گردد. معمولا کمردردهایی که بیش از شش هفته ادامه داشته باشند، باید توسط پزشک آنالیز شوند و درمان خاص آن تجویز گردد. درمان ها به صورت دارویی، جراحی باز یا بسته هستند. درصد بسیاری کمی (کمتر از 10درصد) از کمر دردها احتیاج به عمل جراحی باز دارند. بخش عمده کمردردها با درمان های اولیه غیرتهاجمی وکم تهاجمی (روش های بسته) درمان می شوند.

وی درباره درمان دردهای عضلانی می گوید: دردهای عضلانی با مصرف مسکن ها و شل نماینده های عضلانی درمان می شوند. اما باید توجه داشت انتخاب نوع دارو بسیار مهم است چرا که نباید برای بیمار تداخلات دارویی رخ دهد. هر فردی نباید سر خود آغاز به مصرف این مسکن ها کند. درمان بعدی دردهای عضلانی، روش فیزیوتراپی اعم از روش های فیزیکی، گرم نگهداشتن عضله، تحریکات الکتریکی و یا استفاده از دستگاه های فیزیوتراپی مانند لیزر کم توان یا پرتوان است.

روش های درمانی دیسک کمر

هاشمی درباره روش های درمانی بیماری دیسک می گوید: برای درمان دیسک های بین مهره ای در وهله اول دارودرمانی و استراحت تجویز می گردد. استراحت از سه روز تا یک هفته به بیمار توصیه می گردد. استراحت زیاد موجب ضعیف شدن عضلات می گردد و تضعیف عضلات اطراف ستون فقرات فشاری زیادی بر روی دیسک بین مهره ای و مهره ها می آورد. اگر بیماری با استراحت و دارودرمانی، بهبود نیافت، به سراغ روش های بسته (جراحی های دیسک یا تنگی کانال به صورت بسته) می رویم. این نوع درمان معمولا موفقیت آمیز است و در 80 درصد موارد یا بیشتر شانس موفقیت دارند. موفقیت این درمان نیز به انتخاب بیمار و نوع کمر درد او بستگی دارد.

به گفته وی، برای درمان با روش جراحی بسته، کاندیدای مناسب فردی است که درد کمر به پاهای او منتشر می شود (با سیاتیک همراه است) و این درد با گزگز و سری همراه است (به شرطی که فرد دچار ضعف عضلانی نشده باشد و در ام آرای حلقه دیسک قابل ترمیم باشد).

هاشمی ادامه می دهد: روش درمانی دیگر نوکلولیز یا تزریق مواد به داخل دیسک است که موجب جمع شدن دیسک می گردد و می تواند تا حد زیادی یاری نماینده باشد. این روش در مراحل اولیه مناسب و نتیجه بخش هستند و در مراحل پیشرفته شانس موفقیت کمتری دارند. یکی از این مواد تزریقی مخلوط اوزن و اکسیژن است که در موارد محدودی کاربرد دارد و برای بیمار دیسکی قابل انجام نیست. در این روش از موادی دیگر مانند ژل ها تا سلول های بنیادی به داخل دیسک تزریق می گردد.

وی تاکید می نماید: باید توجه داشته باشیم که درمان دیسک آسیب دیده به هر روشی، آن را به حالت اولیه خود بازنمی گرداند. همیشه احتیاج است که بیمار در ادامه درمان همکاری کند و از ورزش های یاریی که موجب تقویت عضلات و اصلاح قوس های کمری می شوند، استفاده کند. توصیه ما به این افراد این است که حتما آب درمانی و ورزش نمایند.

این فوق تخصص درد در ادامه به انواع روش های جراحی بسته نیز اشاره می نماید و می گوید: در جراحی های بسته حدود 10 روش داریم که شایع ترین آن عمل های لیزر است. در لیزر بدون بیهوشی، سوزن های ظریفی با دستگاه عکس برداری داخل دیسک می شوند و بعد با ورود فیبر نوری به دیسک که تابش معین و مقدار انرژی معین با لیزر به آن می دهیم، عارضه دیسک را درمان می کنیم. این نوع جراحی بستری ندارد و بیمار می تواند از یکی _ دو روز بعد به فعالیت های روزمره خود بپردازد.

هاشمی ادامه می دهد: همچنین روش آندوسکوپی روش جدیدی است که مراکز علمی جهان بر آن تاکید می نمایند. در این روش، دستگاه آندوسکوپ با ایجاد یک برش کوچک و بدون بیهوشی، وارد کمر می گردد و زیر دستگاه عکس برداری با دوربینی به سمت دیسک بیرون زده راهنمایی می گردد و با رویت آن، با ابزار مخصوص این دیسک خارج می گردد.

وی ادامه می دهد: برای درمان کمردردهای ناشی از آرتروز، ساییدگی مهره و التهاب های مفاصل، بهترین روش درمان، جراحی های بسته است. جراحی بسته برای درمان این نوع کمردردها به این گونه است که در اتاق عمل با بی حسی موضعی، با سوزن های خاصی داخل ستون فقرات می شویم و با استفاده از امواج رادیویی دردهای این گروه را نیز درمان می کنیم.

هاشمی برای درمان شکستگی های ناشی از ضربه یا پوکی استخوان نیز می گوید: در وهله اول درمان های حمایتی(استفاده از کمربندها و داروها) مهم است. در مرحله بعدی درمان شکستگی، از تزریق سیمان طبی داخل مهره به دو روش بسته استفاده می کنیم. این روش برای افراد سن بالا و افرای که بیماری همراه دارند و توانایی جراحی باز را ندارند، مناسب است. برای روش تزریق سیمان نیز با بی حسی موضعی، ابزار سوزن را وراد مهره شکسته می کنیم و مخلوط سیمان طبی را یا به صورت مستقیم یا از طریق یک بالن به داخل مهره شکسته تزریق می کنیم. (استفاده از بالن برای تزریق سیمان عوارض کمتری دارد).

وی با بیان اینکه در مواردی که بیمار دچار بی اختیاری ادرار و یا ضعف حرکتی (آتروفی پا) شده، توصیه اکید به جراحی باز می کنیم، می گوید: گروهی نیز بعد از عمل های جراحی دردهایشان درمان نمی گردد. این دردها ناشی از بروز مجدد دیسک، التهاب مفاصل فاست یا چسبندگی های داخل کانال نخاع در اثر جراحی هستند. این دردها نیز یا با روش بسته مانند لیزر یا آندوسکوپی، تزریق داروهایی که به باز کردن چسبندگی یاری می نمایند، درمان می شوند. میزان موفقیت این درمان ها به شدت چسبندگی، شدت التهاب و مدت زمانی است که از وضعیت فرد گذشته است. زمانی که مدت زمان طولانی از درد می گذرد، از کاشت محرک های نخاعی استفاده می کنیم. در این روش با کاشت سیم هایی خاص اطراف نخاع و فراوری امواج الکتریکی، درد بیمار طولانی مدت کنترل می گردد.

رییس انجمن درد ایران در انتها به افراد توصیه می نماید: از خم شدن های طولانی مدت پرهیز کنید. چاقی و شکم بزرگ یکی از عوامل عمده کمردرد است، بنابراین رژیم غذایی مناسب داشته باشید و وزن خود را متعادل کنید. نشستن های طولانی یک استرس مزمن برای کمر است و موجب بروز بیرون زدگی دیسک می گردد، افرادی که مجبور به نشستن های طولانی پشت میز هستند، حتما تایمی را برای ورزش کردن و کش و قوس دادن بدن خود اختصاص دهند. همه افراد باید در روز چند دقیقه ای را به پیاده روی اختصاص دهند و از ورزش کرن و آب درمانی غافل نشوند.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا